TIFF 1 – The Kautokeino rebellion

Het filmfestival is in volle gang. Thema: frozen land, moving pictures. Iedereen loopt rond met een festival-armbandje, iedereen praat over films, de stad is vol met filmliefhebbers van velerlei nationaliteit. Op het marktplein hebben ze van sneeuw een openlucht filmscherm gemaakt waar arctische films op vertoond worden. Eromheen staan sami-tenten, één ervan in functie als kroeg. (Dit zijn de moderne versies, met aluminium stokken en canvas; soort van grote Sahara-tent, voor wie die term kan plaatsen).




Donderdagavond togen we met wat dames naar de openingfilm (al was het niet op de openingsdag): Kautokeino opprøret. Een film gebaseerd op feiten. In 1852 scheen er in Kautokeino (Noors Lapland, zoals men kon gokken) een flinke clash te zijn geweest tussen de Noren (en overige Germaanse types) en de Sami. Daar is nu een film over.


(foto: Mandrew Metronome Norge)

Geheel in stijl praatten we nog wat na over de film, in de sami-tent op het plein, gezeten op rendiervellen. Ik trok mijn spikes maar aan om een biertje te halen want de vloer was van ijs. Sfeervol! En erg larp-credible.



Ik had nooit erg diep nagedacht over de Sami. Je kan er van een afstandje donder op zeggen dat die door de eeuwen heen het leven behoorlijk zuur is gemaakt; zo gaat het overal waar westerlingen met hun konten in het territorium van oorspronkelijke volkeren gaan zitten. Ze zou de Kautokeino-film ook zonder veel problemen in Noord-Amerika of Australië (om maar wat voorbeelden te noemen) kunnen plaatsen. Maar erg dichtbij komt zoiets niet in Nederland.

Hier zijn de Sami dichtbij. Troms, het district hier, valt onder Lapland. Je ziet her en der in het landschap Sami-tenten, meestal de wat ouderwetsere versie met houten palen e.d.. Je ziet net zoveel mensen op Sami-laarzen lopen als je in Nederland mensen op kisten ziet. De landkaarten zijn tweetalig, en alle borden op het universiteitsterrein ook. Je kan het niet zien, maar er lopen hier ook best wat Sami rond. Hier leeft het!

Die opstand waar de film over gaat eindigt natuurlijk niet goed voor de Sami. De verantwoordelijken worden opgepakt en onthoofd. Als je deze film eenmaal gezien hebt gaat de aankondiging van een andere film: ”give us our skeletons”, ook meer leven. De lichamen werden naar Oslo verscheept en de familie werd geen decente begrafenis gegund. Zo’n 150 jaar later is het toch gelukt de resten terug te krijgen.

Maar, bij elkaar mooi om in een nieuwe streek de gore bladzijden van de geschiedenis te zien te krijgen. Iedere geschiedenis heeft ze wel… en ondanks dat het concept nu wel duidelijk is blijft het belangrijk om er af en toe met je neus op gedrukt te worden.

Wie weet gaat hij ook nog wel draaien in een Amsterdams filmhuis… gaat dat zien! Het is een wat in contrasten getekende film maar ik raad hem toch aan.