28 January 2009

Roze "papier"

Maandag kreeg ik de laatste rekeningen van de rijschool in de bus. 1400 NOK voor de huur van de lesauto voor het examen, tsk. Ik wist het, maar dure grap. Normaal is het voor dezelfde hoeveelheid tijd maar 540 NOK, en dan krijg ik Robert erbij! Maar goed, want wint ge met een handvol gelds, ik heb nou een rijbewijs!

En ik kreeg dinsdag de echte in de bus! Mooie roze creditcard. Ik zit nou gebeiteld tot 2075. En eindelijk een echte Noorse ID! Lekker om nou in de auto te kunnen stappen zonder me af te hoeven vragen of ik een extra spiegel heb, en een L, en mijn Nederlandse ID, en een bewijs van toestemming tot oefenrijden... of daarna: het tijdelijke rijbewijs én mijn Nederlandse ID én het papier van toewijzing van sofinummer... en ik kan ook zomaar post afhalen bij het postkantoor nou!
En ik had het rijbewijs ook meteen nodig; ik vond alweer een dreigbrief onder de ruitenwisser van mijn prachtige, en overigens geheel legaal geparkeerde auto. Met dat het kreng in de weg stond en op mijn kosten weggesleept zou worden als ik het kolereding niet als de sodemieter zou weghalen. Das weer de keerzijde...



25 January 2009

Nogeenkeer!

Zondag zou het nóg mooier weer zijn! Weer een hort op. Met Helgard, Carsten, Tana en Johanna, was het plan. Drie kwartier later dan gepland kwam ik mijn nest uit, en haastte me om op tijd Tana op te pikken. Omdat ik wegens verzekering, versnellingsbak, Canada als niet-EU staat en nog zo wat niet in haar auto heb kunnen, willen en mogen rijden, en zij ook geen ledsager kon zijn, had ze de auto al wel es gezien, maar niet met mij achter het stuur, en ook niet mij achter een ander stuur. Dus dit was nieuw en bijzonder!

Het hoofddal. Het idee was een zijdalletje in te skiën.

Onderweg naar Tana kreeg ik helaas een berichtje van Johanna: die had zich nog veel harder verslapen dan ik, en liet verstek gaan. Zo laadde ik Tana in en kachelde naar Tromsdalen. Met de volle bak reden we naar de helling die we uitgekozen hadden: zo ver weg dat het met de fiets niet te doen is, en op een zuidhelling, zodat we de zon zouden kunnen zien. En niet te steil...

Bruggetje dat duidelijk populair was bij de locale fauna

De geplande helling deden we niet; we misten hem, en Tana die de navigatie deed zei dat de volgende ook mooi was. Helaas konden we daar het pad niet vinden. En ploeterden maar wat over de helling. Die toch wel zo steil was dat het zonder vellen niks ging worden. Eigenlijk al niet eens met korte vellen.
Als je toch stilstaat voor de vellen kan je net zo makkelijk even wat foto's maken

Als we horizontaal langs de helling zouden blijven gaan zouden we uiteindelijk bij een skispoor een eindje verderop tegenkomen. Helaas was de helling zo bebost dat we daar maar vanaf zagen. Naar beneden maar, voor we ons echt klem ski'den tussen alle bomen. Op die manier gaven we het ook op nog in de zon te komen...

Niet echt een goeie skihelling

Op de terugweg kwamen we wel door een stuk waar alle bomen vol betoverende ijskristallen zaten. Sprookjeslandschap!

En eenmaal bij de weg was dat de enige plausibele manier om terug bij de auto te komen. Geen hele skiïge dag, maar wel leuk buiten gespeeld.

En zoals men een paar postjes terug kan zien verheugt Helgard zich op de felicitatieposter die ze voor me gemaakt had op kunnen drinken als ik rij, omdat ik eindelijk niet alleen feitelijk, maar ook legaal de bestuurder van de auto ben. Dus ik had bier in de achterklep! En zo reed ik weer terug naar Tromsø met vanuit de achterbank het geluid van een bierblikje dat opengetrokken wordt.


En terug in huize Helgard & Carsten kregen we nog een bonus: bezoek van de poes van de onderburen...

24 January 2009

Tromsø in het nieuws

De lokale media hebben een hartverklepping. Liefde, passie, moord en bloedvergieten, hier, in het slaperige provinciestadje! En nu zijn er in heel Europa ineens ogen op ons gericht...


En zelfs met beelden...

Waar het allemaal om te doen was!

33 jaar lang hebben altijd ándere mensen het mogelijk gemaakt als ik in een auto ergens naar toe ging. En de 1e 18 daarvan kon ik daar verder weinig aan doen. Maar de 15 erna was mijn eigen egoïstische schuld. Maar nu is dat voorbij!

Het rijbewijs was gehaald, de zon was terug, de weersvoorspelling was mooi; tijd om met vrienden een berg op te gaan!

De sneeuw was oud, en zou ijzig zijn, en Sanja wou een vrij serieus exemplaar op. Dus ik koos voor sneeuwschoenen.

En zo reed ik voor het eerst in mijn eentje weg. Sanja hoefde niet moeilijk te doen met fietsen of bussen om het blik te komen halen! Heerlijk dat. En iedereen had me gewaarschuwd dat het eng is; voor het eerst alleen rijden. Maar dat was het niet.

De Subaru en zijn raison d'être!

In Dagtun deden we eerst koffie, en gingen vervolgens op weg naar het beginpunt. Al snel was de route een heel geklauter, ook op sneeuwschoenen! De rest was natuurlijk op ski's. Maar ik was blij dat ik die berg niet ook op ski's hoefde te doen.

Drie van de vier overigen: Sanja, Kim en Maret

Terwijl wij omhoog klommen bewoog de zon langs de horizon, die helaas ook omhoog liep. Dus als een wortel aan een hengel ploeterden we achter het roze licht aan...


Maar we haalden het! Ik had de zon al gezien vanuit POMI, maar vanaf een berg is heel anders. Mooi hoor.


Vanaf een koffiepauzepunt besloten we te splitsen. Ik wist dat ik op sneeuwschoenen op de weg omhoog weliswaar ongeveer even snel was, maar dat dat omlaag heel anders zou zijn. En Sanja, waarvan ik helemaal niet wist dat die last had van wat dan ook wat op angst leek, vond het ook een enge berg en koos ervoor om met mij mee te gaan. Dus we skipten de top, en begonnen die ijzingwekkende steilte af te dalen. Maar het ging goed! Niet altijd even snel, en er was een punt waar we zowel de ski's als de sneeuwschoenen maar uittrokken om over een lastig punt te komen, maar we kwamen er.


En de rest kwam dwars door de geluidsbarriëre heen achter ons aan geski'd. En zonder al te veel moeite kwamen we ongeveer tegelijk weer bij de auto uit!

Ulli doet stoer. En komt ermee weg! Hij kon ook koprollen op ski's... (expres, dan)

Zo hadden we wel een koffie verdiend. Helaas doet Noorwegen niet aan horeca buiten stadscentra, dus we moesten ons behelpen met ene kop koffie uit een kartonnen bekertje in een hoekje van de supermarkt, maar een kniesoor die daarop let.

En dan nog even voor het eerst in mijn eentje tanken, en zo was mijn 1e dag als actief zelfstandig chauffeur ingewijd! Op een mooie manier. En al die lui die me 15 jaar hebben rondgereden hebben er niets aan... die zitten 2000 km verderop. Lieve Roelof en Monique en al die anderen: misschien komt het er nog eens van dat ik jullie een lift kan aanbieden!

23 January 2009

En nu echt!

Rijbewijs: de statistieken

Gewoon, omdat het kan: wat harde cijfers en andere droge feiten over dat rijbewijs. Wat heeft het gekost in tijd, geld en andere kwantificeerbaarheden?

Van de 1e dag van de basiscursus tot het rijexamen was 4,5 maanden.
Overigens slaagt hier gemiddeld 77% voor het examen.

Welnu:
1 basiscursus, 4 middagen, 2100 NOK
27 rijlessen à 45 min, 540 NOK per stuk
1 cursus mørkekjøring, 1 avond, 1300 NOK
1 slipcursus, 1 middag, 3600 NOK
1 cursus langeafstandsrijden, 4 middagen, 5900 NOK
1 theorieexamen, kwartiertje, 335 NOK
1 praktijkexamen, uurtje, 2120 NOK
1 rijbewijs, 262 NOK
Totaal: zo'n 30.000 NOK, zoiets als €3800.

Felicitatieposter van Helgard!

Das tweeëneenhalf keer zo duur als de auto (maar das gerekend zonder overschrijvingskosten, verzekering, en lidmaatschap van het equivalent van de ANWB)

Verder nog: twee extra spiegels (eentje sneuvelde bij iets te agressieve bevestiging), en minstens 4 L-en (ze waaien er weleens vanaf).

Een aantal uur oefenen op www.teoritentamen.no

En dito van Patrycja (detail)

En ook: een paar minuutjes rijden met Dierk, twee keer rijden met Elvar, drie keer met Audun, met Antero het vasteland op en naar Kilpisjärvi, met Allard naar Tromvik en in de stad, en verder overal en nergens met Helgard en/of Carsten.

En ik kreeg al twee auto's en een doos bonbons om het te vieren!

22 January 2009

Het uur U

Gisteren reed ik, tijdens de laatste oefensessie, slechter dan ooit... maar vanmiddag telt pas echt hoe goed dan wel belabberd ik rij. Half één rijexamen! Spannend...

En geslaagd!! Ging zelfs best soepel. Ik voel me nou helemaal 18. Ik kan elke hort op die ik maar op wil!

Dus dat was de laatste keer met Robert in de BMW. Nu tijd om met de Subaru werkelijk overal en nergens heen te gaan voor een skitocht if iets van dien aard...

Over een dag of vier, vijf kan ik het echte rijbewijs in de bus verwachten!

21 January 2009

Alleen nog maar wolken

Vandaag had, bij helder weer, de zon weer te zien moeten zijn!


Helaas; dit is alles wat we te zien kregen.

Een uur later hadden we wel heel mooi avondrood!
Morgen is het waarschijnlijk ook bewolkt, maar misschien dat we hem vrijdag te zien krijgen... zou een mooi weerzien zijn!

19 January 2009

Vervelende Noren

Asgeir, Oddveig, Pål Yngve, Asbjørn, Øyvind, Siri Birgitte, Leif Helge, ze hebben hier van die mooie namen. En dat zijn alleen nog de voornamen. Zou goed te onthouden moeten zijn. Toen ik de naam van de nieuwe grafische ontwerper niet kon onthouden bleek al snel waarom: in de computerhoek hadden ze de bovengenoemde Pål Yngve al, en deze kerel heette Paul Inge. Verschil in uitspraak: miniem. Lastig! Maar het zou nog een stuk erger worden.

Terug van weggeweest keek ik even rap onze intranet nieuwspagina door om te zien wat er gebeurd was. En zag dat ze een nieuwe kerel hadden aangenomen: Frode Johnsen. Met fotootje. Twee weken later had hij ineens een snor! En haar. Ik begreep er al niets van. Toen het stof van de drie weken mail was opgetrokken en ik het geheel met wat meer rust kon bekijken zag ik dat het er twee waren. Ze hebben in die korte tijd gewoon een Frode Johnsen en een Frode Jensen aan weten te nemen. Verwarrend. Hadden ze niet een Roar Torbjørn of zo kunnen kiezen?

18 January 2009

TIFF: de praktische zaken

Het is allemaal zo simpel. Je koopt, zodra dat kan, een polsbandje voor het festival. Daar krijg je een catalogus bij met een beschrijving van alle films. En dan kan je gaan boeken. Online bestellen, en dan daadwerkelijke kaartjes halen bij de bioscoop.

Niet iedereen zag dat zo. Die zagen een Kafka-esque chaos voor zich. En een beetje begrijpelijk was dat ook wel. Die catalogus, die vertelt er niet bij wanneer de films vertoond worden. Dat staat weer in een apart foldertje, en dat moet je maar net weten. Verder zat er een bug in het systeem: ieder moment kon je browser weigeren je tickets voor TIFF te laten boeken, en kon je allen nog maar kaartjes bestellen voor de bioscoop in Alta. Praktisch.

En dan had je nog de zalen. Het meeste is in voor de hand liggende zalen in de stad: de grote bioscoop, het filmhuis, het cultureel centrum, het theater. Maar ook het jongerenhol, zolas ik al beschreef. Een plek waar je anders niet komt. Ik wist dat het universiteitsziekenhuis ook eeen zaal had, maar daar had ik niks geboekt.

Ik had wel een film geboekt in "Åsgård". Geen idee wat dat nou weer was. Een wijk, zover ik weet. Op de website kon je informatie over de "visningssted" aanklikken. Helaas, daar stond Åsgård niet bij. Dus ik naar de infobalie. Die hadden een kaartje met alle zalen! Behalve dan diegenen die buiten het centrum lagen. Zoals Åsgård. Maar ze hadden wel info: het was het psychiatrisch ziekenhuis! Op de één of andere manier was ik nog nooit in dat pand geweest. Maar de hulpvaardige kerel tekende een kaartje voor me. Zo kwam ik toch op de goeie plaats terecht. Ik bleek het pand wel te kennen; ik heb uitgebreid geoefend in parkeren met Auduns auto op hun parkeerplaats. Maar nu kwam ik binnen. Met posters werd je het halve gebouw doorgestuurd, tot de feestzaal. Nu maar hopen dat ik nooit om andere redenen kom, want die feestzaal is zo feestelijk als een crematorium en de rest van het pand is nog troostelozer. Maar bijzonder er eens geweest te zijn!

Films verbreden je horizon.

14 January 2009

Skitrip-foto's van de andere dames

Voor zo'n mooie tocht als die nabij Kilpisjärvi heb ik maar weinig foto's gemaakt. Op de heenweg was het zicht erg slecht, we hadden vaak enige haast omdat de dagen zo kort zijn, mijn camera trok de kou niet, toen ik ziek was zag ik niet zoveel verschillende dingen, en zo nog wat. Maar Sanja en Eeva maakten ook foto's! Even een kleine greep om een ieder mee te laten genieten.

De 1e nacht

Sanja had sterretjes bij zich, bij wijze van nieuwjaarsvuurwerk

De dames hakten heel lief nog hout voor ze verder trokken en mij lieten uitzieken in de hut

Mooie bloemen op de ruiten!

Hierheen gingen de Finsen op weg

Eeva in decoratieve slechtweerdracht

Ziejewel, ik was wel mee! Ik ben die gele.

TIFF films

xxxx
Ping-pongkingen
Zweden, 2007, Jens Jonsson
De ingrediënten waren clichés van de bovenste plank. Twee broertjes, één dik en uncool, één klein en hip, hun aanmodderende moeder, ruige en dus populaire vader, de door de jongens niet op prijs gestelde nieuwe vriend van ma, en dan maar gaan. En de rest klinkt ook als een cliché: de ruige pa blijkt niet zo gaaf, de nieuwe vriend niet zo saai, het lulletje in staat kont te schoppen. Maar meesterlijk gedaan! Prachtfilm.

xxxx
Wolke 9
Duitsland, 2008, Andreas Dresen
Een soort van "et dukkehjem" maar dan 30 jaar later. Overtuigt met dat mensen in de zestig nog even stomme fouten maken als ze doen als ze zo twintig, dertig zijn. Of zestien. Jong, in ieder geval. Weinig hoopgevend. Dame in de 60 wordt na 30 jaar huwelijk ineens hopeloos verliefd. En kan haar handen niet thuios houden. En kraamt alle onzin uit die daarbij hoort. "Ik wilde dit ook niet, het gebeurde gewoon! Denk je niet dat dit voor mij niet óók moeilijk is!" Zou men niet meer moeten doen op zo'n leeftijd. Maar deze dame wekt de indruk nog niet heel erg geleefd te hebben. Het is wel heel mooi gedaan. En wederom een pleidooi voor egoïsme! Dames, laat u niet tot een Nora dan wel Inge verworden. Doe uw eigen ding voor het te laat is. Maar misschien is de generatie aan het uitsterven waarbij dat niet standaard is. Laten we het hopen.

xxxx
A country teacher
Tsjechië/Duitsland/Frankrijk, 2008, Bohdan Sláma
Praagse, homoseksuele leraar vlucht weg voor zichzelf, naar een plattelandsgehucht, terug de kast in. Dat werkt natuurlijk niet, en het loopt aan alle kanten uit de klauw. Een teleurgestelde ex annex relnicht komt er doodleuk achteraan en gooit de knuppel in het hoenderhok. En de kerel zelf blijkt ook prima in staat moeilijke situaties nog een heel stuk erger te maken. En probeert overal uit te komen door zijn excuses dan maar aan te bieden. Klinkt als enkele reis chaos, maar voor de verandering is dit es een film waarbij niet de enige weg naar beneden is. Elkaar links en rechts blijven haten is misschien wel makkelijk, maar maakt de wereld uiteindelijk geen betere plaats. En in deze film zien mensen kans dat uit te dragen. Weer een mooie!

xx
Waltz with Bashir
Israël, 2008, Ari Folman
Merkwaardige geanimeerde documentaire over geweld in het midden-oosten, en een poging om daaraan verloren herinneringen terug te krijgen. Ik heb met mijn rammelende kennis van de recente geschiedenis nauwelijks overzicht over wie daarzo wie wanneer aan het doodschieten was (en is), en hoe precies, en als je er wel overzicht over hebt word je daar alleen moedeloos van, maar dan nog, dit was een mooie kans om wat historisch benul op te doen. Hij moet geloof ik nog even bezinken.

xxxxx
C'est pas moi, je le lure!
Canada, 2008, Philippe Falardeau
Wat een gave film! En wat een rare. Aan de ene kant een droef verhaal over een suïcidaal jongetje uit een gebroken gezin en met een vriendinnetje dat door haar stiefpa in elkaar getimmerd wordt. Maar ook een hilarisch verhaal over een joch dat vrolijk om zich heen liegend doet waar hij zin in heeft. En ook een intelligent relaas over blijven dromen, of het opgeven als het allemaal geen zin meer heeft, of het gewoon doen met wat je gegeven is. Aanrader!

xxxx
Everybody dies but me
Rusland, 2008, Valeriya Gai Germanika
Wat doen pubers elkaar toch aan. En zichzelf. Drie Russische 14-jarige vriendinnen. Eentje begint heibel te schoppen op school, de andere twee steunen haar daarin, en daarmee worden ze schoolhelden. Lichtzinnig zweren ze elkaar trouw. Tot de school represailles neemt. Het meisje dat rap was met trouw zweren heeft weinig bedenktijd nodig: ze wil meteen met de relschopper breken om niet zelf in de problemen te komen, en de meeloper loopt mee. Overigens alleen om natuurlijk de volgende te worden die verlaten wordt. Intussen loopt de eenzame relschopper in de handen van een bronstige puber, wat niet alleen hele nare seks tot gevolg heeft, maar ook een publiek pak rammel van diens vriendin. Waarop ze verder weigert in wiens handen dan ook te vallen, ook als het de enige reddende handen zijn. Mooi hoor.

xxxx
René
Tsjechië, 2008, Helena Trestikova
Filmmaakster begint om niet helemaal duidelijke reden een ontspoorde puber te filmen. Op zijn 16e raakt hij in de bak, en dat is het begin van 20 jaar niet willen deugen, soms es een aantal maanden op vrije voeten zijn maar altijd al snel in de nor belanden. Het is wel een intelligente kerel, die op een gegeven moment zijn opinies eens op schrift stelt, en daarmee een redelijk gevierd auteur wordt. Dat helpt alleen niets; het blijft gevangenis, even vrij, vriendinnetje, onecht kind, terug de nor in, vriendinnetje dood of weg, verlangen naar vrij komen, en het meteen weer verprutsen. Sip om te zien. Met die kerel komt het niet meer goed.

x
De ofrivilliga
Zweden, 2008, Ruben Östlund
Een soort van gefilmd essay over sociale druk. Omdat dat in allerlei verschillende situaties wordt belicht blijft het allemaal aan de oppervlak hangen. Wel overtuigend gebracht, vooral als het gaat om van die fijne situaties waarin je alleen kan verliezen, maar meegetrokken werd ik niet.

xx
Laila's birthday
Palestina/Tunesië/Nederland, 2008, Rashid Masharawi
Vrij lieve film over het leven in Palestina. Rechter wordt teruggeroepen naar zijn vaderland om het te dienen, maar als hij terug is blijkt dat niemand op hem en zijn allerbeste bedoelingen zit te wachten. Hij wordt in arren moede maar taxichauffeur. En wordt alle kanten op geslingerd in het onoverzichtelijke Palestijnse leven, met aanslagen, wetteloosheid, improvisatie, wantrouwen, en wat niet. Maar aan het eind van de dag, als hij volkomen de greep kwijt is, blijkt toch alles precies goed gekomen en kan hij met zijn lieve vrouw de verjaardag van zijn schattige dochtertje vieren. Wat suikerig soms, maar toch ook hard en pijnlijk, en bij elkaar wel een mooi inkijkje in een leven waar ik verder geen benul van heb.

xx
Asyl: park and love hotel
Japan, 2007, Izuru Kumasaka
Film waarin lekker veel onduidelijk blijft. Schijnbaar onbewogen dame heeft een schimmig motel (het love hotel, dus) waar de kamers per paar uur gaan, met een soort van lusthof op het platte dak (het park). Een jong meisje belandt er even tijdens haar zoektocht naar een thuis, een vrouw met een huwelijksprobleem vindt er de moed het probleem aan te pakken in plaats van ervoor weg te lopen, en een jonge dame van al dan niet betaalde lichte zeden confronteert op haar beurt de dame met haar eigen spoken. Dat klinkt allemaal vrij concreet, maar dat ligt niet aan de film.

x
Still walking
Japan, 2008, Hirokazu Kore-eda
Wat saaie film over een familie, met een teleurgestelde vader die zijn werk niet door zijn zoons voortgezet ziet, de jongste zoon die zit met het geïdoliseer van de verdronken oudste zoon, en zo nog wat van die dingen.

xx
Slumdog millionaire
UK/USA, 2008, Danny Boyle
Over de top sprookje, maar het boeit toch. Rechtschapen held is door de jaren heen op zoek naar zijn bloedmooie geliefde, daarbij dwarsgezeten door hele nare schurken. Maar toch ook een warme schets van het harde leven in een sloppenwijk. En, hoera, een bollywood-dansje op het eind!

TIFF 2009

In Tromsø hebben ze goed door dat mørketid een goeie tijd is voor binnen zitten en cultuur snuiven. In januari is er dan ook elk jaar het Tromsø International Film Festival. Gaaf! Een week lang de ene arthouse movie na de andere. De hele stad is inde stemming, op het werk praten de meeste alleen nog maar over films.


Ik wist dat het eraan zat te komen dus ik kocht op zondag vast een festival-polsbandje en een catalogus. Ergens later in de week zou het beginnen. Dacht ik. Dus dinsdag verscheen ik, nog wat wazig in het hoofd, op mijn werk. Bleek het festival al begonnen! Ben maar als een idioot films gaan boeken. Ik heb de 1e erop zitten, vertoond in een geïmproviseerd zaaltje in een schimmig jongerencentrum, verstopt in een patserig kantoorpand. Met een in Bodø woonachtige Brit die ik daar toevallig tegen het lijf liep.

Ik gooi recensies wel in een apart postje. En waarschijnlijk hebben alle urbane types in het overbevolkte zuiden al deze films in gewone roulatie kunnen zien. Misschien komt er wel een culturele discussie van!

12 January 2009

Allard

Alle stilstand is schijn. Alleen verandering is reëel. Men neme een stel van begin twintig, studenten, dat alle fouten maakt die je in een relatie maar kan maken. Zo'n beetje. Man met bindingsangst, vrouw die wil dat man aan haar neus ziet wat er is, dat soort dingen.
Dan een jaar of drie later. Dezelfde mensen, maar dan zijn het vrienden, en hebben ze alweer een hoop van hun fouten geleerd.
Een jaar of zeven later. De academische titels stapelen zich op, de man woont inmiddels in Noorwegen waar hij voor een oliemaatschappij werkt, maar hij is toevallig in Nederland en viert zijn verjaardag. De vrouw komt ook.
Een jaar of tien later. De vrouw kreeg ook een baan in Noorwegen. Wel zo'n beetje zo ver weg als maar kan, maar wel Noorwegen. En na een jaar mañana roepen belt ze de man es op. En ze maken een plan. De man gaat een keer op bezoek bij de vrouw! En het plan krijgt vorm. De man wil mørketid eens meemaken. Dus hij komt in de 1e helft van januari. En dan gaan ze samen een weekendje skiën, van hut naar hut, is het idee.

Een plan is ook maar een plan. U raadde het al, de man en de vrouw zijn Allard en ik. En het weekend nadert al ras als ik nog in mijn nest lig met die vervelende ontsteking. Dat wordt waarschijnlijk geen skiën... ik had al visioenen van Allard er maar in zijn up op uit sturen. Maar toen kwam Knut met de weersvoorspelling: vijf graden en regen. Schrap dat skiën maar.

Vrijdagavond kwam hij aan. Ik was nog wel ziek, maar al niet meer op zijn ergst, dus als een echte dame met de taxi vanaf de voordeur kwam ik hem halen vanaf de luchthaven. Een goed weerzien! En genoeg om over bij te kletsen met een kop thee erbij.

Op zaterdag regende het inderdaad. Ik voelde me niet in staat tot veel meer dan nogmeer thee drinken en een beetje in het haardvuur porren. Gelukkig was Allard daar ook tevreden mee. En die kon mooi in zijn eentje een wandelingetje maken, en onderweg meteen boodschappen doen. Ik heb hem twee keer zichzelf moeten laten amuseren omdat ik nog even naar bed moest. Maar dat gaf niet.

En antibiotica werkt snel! Zondag konden we al de hort op. Niet te veel buiten, maar, ik stond te springen om mijn indertijd nogal in auto's geïnteresseerde ex mijn auto en rijkunsten te tonen, en hij wou de omgeving wel zien, dus we gingen een stukje rijden! Tot mijn verbluffing was hij van beide danig onder de indruk. Onder de indruk raken van de derde factor, de omgeving, das nogal makkelijk.

Hij kreeg imposante, donkere, arctische landschappen in zijn mik.

Na het rijden moest hij natuurlijk mee naar boven gesleept worden. Wel leuk, zo'n gast die ook Noors spreekt! Het verschil in uitspraak viel me trouwens al op... de zuiderling. En daarna naar de stad: andere mensen mochten voor ons koken! Met de auto naar de stad, zelfs; ik had een week rijles gemist, en ik moet alle kansen aangrijpen. En in de stad oefenen doe ik niet zo veel. En misschien ook wel zo goed met een nog zwak gestel! Ik stond toch droog vanwege de antibiotica, en Allard is zo'n nette jongen die droog staan überhaupt niet zo erg vindt. We belandden in le Mirage, waar het eten geweldig was, en het toetje bewerkelijk.


Maandag deden we nog even het Polarmuseum, en troonde ik hem nog meer naar NP. Een afsluiter met warme choco en taart bij O.L. Aune, en het was alweer tijd voor de terugreis. Tana moest naar de luchthaven om haar huisgenoot te halen, en kon dus prima Allard een lift geven. En dan komt het moment dat hij door de securitycheck verdwijnt.

Het was al net zo'n bezoek als dat van Marieke en Antero, eigenlijk. Ik had me er heel wat anders bij voorgesteld, maar fysieke gesteldheden en kolereweer maakten dat het gewoon hele ontspannen weekenden waren, met veel bijzwatelen, thee en haardvuur. En helemaal goed! Voor herhaling vatbaar.

In de tien jaar sinds we elkaar leerden kennen is er heel veel veranderd. We zijn anderhalf keer zo oud en wijs geworden, we zijn nu werkende burgers met een publicatierecord, we wonen elders, we zijn oom dan wel tante geworden, we spreken Noors, Allard is zijn interesse in auto's kwijt en ik heb er net een gekregen, en ga zo maar door.

Maar eigenlijk zien we er nog precies hetzelfde uit.

09 January 2009

Hot curves

Toen we in de kroeg in Kilpis warme chocomel zaten te hijsen voelde ik al dat mijn hoofd niet goed voelde. Ik hoopte maar dat dat met een goeie nacht slaap over zou gaan. Thuis gaf ik mezelf niet meteen de kans in te zakken; eerst de reut opruimen. En dan Corine bellen. Dat is een Nederlandse postdoc aan de universiteit, die in de buurt woont, en waar ik een fiets van geleend had voor het bezoek van Marieke en Antero. Geheel niet gebruikt, maar het had gekund. Ik was blij dat ze aanbood hem te komen halen. Toen ze weg was dook ik volkomen stuk in bed.

Toen de wekker om 9 uur ging wist ik dat het niet goed zat. Ik belde mijn rijles voor de dag af, stuurde een sms’je naar Dorthe, en dook mijn nest weer in. En sliep de hele dag, nog steeds met zo’n vervelend drukgevoel in mijn gezicht. Dinsdag ging net zo, maar ik kon ’s nachts moelijk slapen van dat vervelende gevoel. En toen had ik het woensdag wel helemaal gehad met vreugdeloos in bed liggen. Ik ging het Noors aanpakken: naar de dokter! Die deed wat ik van hem verwachtte: hij constateerde bijholteontsteking en schreef medicijnen voor. En NP ligt op de route van mijn arts naar de 1e de beste apotheek, dus daar ging ik ook even langs. Alle planteneigenaren hun sleutel teruggeven, bibliotheekboek inleveren, Audun zijn tassen weer teruggeven, computer meenemen en wegwezen. En dan naar apotheek en supermarkt. Mijn Kilpis-noodvoorraden waren al snel opgegegaan! En me dan moeizaam weer naar boven slepen, en terug naar bed.


Met mijn aangetaste hoofd bedacht ik me dat zowel de Noren als de Anglosaxen een bijholte ook een “sinus” noemen. En de Nederlanders en de Noren hebben duidelijk iets met vuur in de term “ontsteking” zitten. En een sinus is een reeks curves. En vuur is heet. Dus ik dacht, zo kan ik het nog een beetje mooi brengen.

Overigens was ik vrijdag nog geen steek verder gekomen met beter worden. En ik had het gehad! Verder zou die avond Allard al op bezoek komen, en het is retesaai als je gastvrouw alleen maar reutelend in haar nest ligt. Dus ik ging over op plan B. De arts had gezegd: neem eerst deze medicijnen, en als dat dan niet helpt, neem dan antibiotica. Tijd voor antibiotica dus. Ik was om 8 uur naar bed gegaan, en werd waarschijnlijk daardoor al voor zevenen wakker. Op tijd om de bovenburen in hun ochtendspits te vangen. Knut was van harte bereid voor me naar de apotheek te gaan. En dan ook meteen maar nóg wat boodschappen te halen. Inmiddels heb ik de 1e pil achter mijn kiezen, en ik hoop dat het helpt... ik breng verslag uit!

First international poroaita expedition

Het uur U brak aan! Om tien uur ’s ochtends zou Sanja bij me voor de deur staan. Het werd tien voor tien. We hadden ruim de tijd nodig, want die 140 of 160 km naar Kilpis (afhankelijk van welke borden je gelooft) kunnen vrij lang duren, zeker met onervaren chauffeurs en slecht weer. En Eeva, de derde reisgenoot, zou uit Finland komen, dus we moesten eerst langs haar huis om al haar zooi in te laden. Dat ging nog best rap, zeker als je bedenkt dat Sanja op instructie van een door Eeva achtergelaten briefje nog wat bevroren rendiervlees uit de vriezer trok, en toen zeker een kwartier nodig had om de vriezer ook weer dicht te krijgen.
We sjouwden alles naar beneden, deden alle ski’s in een skitas die op het imperiaal ging, en bonden met zekere moeite ook de slees op het dak. Die pasten met wat fantasie wel in het kajakstatief. En de rest kon in de auto zelf. En we gingen! Ik was een beetje zenuwachtig; Sanja rijdt niet zo vaak, en ze had maar twee uur slaap gehad... imperfecte condities. Maar ze reed alsof ze doornroosje was.

Dit was wat we voor ogen hadden!

Het weer was was ontmoedigend; tot in Finland hadden we regen! Dat is niet goed voor een skitrip. Maar eenmaal in Kilpis, waar we op tijd aankwamen, was alles toch keurig onder nul. Een paar minuten later was daar Eeva. Tijd om ons klaar te maken! We bleken toch drie slees te hebben, dus ik leegde mijn hele rugzak in de tas van Audun en keilde die in de mij toegewezen slee. Net zo makkelijk. Vellen onder de ski’s, hoofdlamp op, gaan! Het was natuurlijk al stikdonker, maar nou en. Er was nog wat strooilicht van het dorp en zo gingen we van start. En het beviel! Zo’n slee, die voel je bijna niet, en als je lange vellen onder je ski’s hebt heb je veel controle. Ging prima, dus. En de dames hadden duidelijke ideeën over waar we heen moesten.


Mooie wolkenlucht, foto genomen later tijdens de tocht

Vrij snel stak een stevige wind op. Gelukkig in de rug. En als je winddicht verpakt zit boeit het niet. Dus ik vermaakte me prima! Het sneeuwde, dus je zag bijna niks van de omgeving, maar ik was warm, droog, comfortabel en had nergens pijn. Prima dus.
Ergens bij een rendierhek besloten we te stoppen en de tent op te zetten. In sterke wind is dat wel handig; je zet eerst de kont van de tent aan het hek vast, en dan doe je de rest. Staat als een huis. Was een wat oncomfortabele boel als je buiten wat moest, zoals iets uit je slee halen, of naar de wc gaan, want de striemende wind was erg koud en zonder sneeuwbril kon je je ook niet succesvol over je tas heen buigen om te zien wat erin zat. En Sanja had wat ruzie met haar brander. Maar alles kwam goed.

Dit is het zicht dat je typisch hebt als je ’s ochtends begint

De volgende ochtend woei het nog net zo hard, en sneeuwde het ook nog steeds. Of alweer. Maar nog steeds wind in de rug, dus wat geeft het. Dus bij de eerste hints van donkerblauwe schemer aan de horizon gingen we op weg naar de eerste hut.

Dit was ongeveer het zicht dat we het eerste traject hadden

Onderweg kwamen we ook de eerste helling naar beneden tegen. Ik had het niet door, maar ik had allemaal sneeuw plakkend onder mijn vellen, en daardoor heelergveel wrijving. De slee had daar geen last van. Vervelend, dat. Een uitbundig gekrakeel achter mij verried dat Sanja daar iets op gevonden had; die kwam gierend langs, zittend op haar slee. En vanaf daar ging de route voornamelijk over meren.

De dames in vol ornaat. Eigenlijk een foto van de op één na laatste dag.

Het was nog vroeg toen we bij de hut aankwamen. Te vroeg voor lunch. Nog. Dus we besloten door te stekkeren naar de hut daarna. Dat was over een wat steilere helling, en daar begon je de last van de slee toch te voelen. Het landschap bood weinig afleiding; dat kon je nauwelijks zien. Wat ook het navigeren moeilijk maakte; op de kaart leek het zo simpel: volg de steile helling tot je tegen een steile helling daar haaks op aanloopt. Daar is de hut. Helaas, geen helling te zien, alleen maar grauwheid. Tegen de tijd dat we boven waren was ik flink moe, en was het ook al redelijk donker. Maar er gloorde hoop; de dames meenden de hut te ontwaren. Ik zag alleen een niet van een rots te onderscheiden zwarte vlek, maar ik geloofde het graag.

De berg die we bij beter zicht hadden kunnen gebruiken als oriëntatie

Sanja keek es naar de helling naar beneden af en zei: het is beter op je slee te zitten dan een been te breken. En dat leken me wijze woorden. Dus ik gespte het harnas los en ging zitten. Helaas was de helling steiler dan ik had zien aankomen, en ging het geheel al rap angstwekkend snel. Ik probeerde uit alle macht te remmen met mijn ski’s, maar er was geen houden aan. In de tijd die ik nodig had om te overwegen me dan maar van die slee af te gooien had ik al heel wat obstakels gepasseerd. Er kwam nog één grote steen, en daarna werd de helling alweer flauwer, en had ik wel hoop te kunnen stoppen. Dus ik nam de gok. In mijn enthousiasme, helaas, om te remmen en te sturen raakte ik mijn linkerski kwijt. Ik wist niet dat dat kon met telemarkbinding! Blijkbaar wel. Maar vergeet dan het sturen maar. En met een flinke “klababber” klapte ik recht op de rots. Ik voelde dat ik ongelukkigerwijs de impact nam met mijn gezicht, maar het viel ondanks dat toch mee. Ietwat beduusd krabbelde ik overeind. De slee was ook nog heel. Ik rommelde de hele configuratie weer in elkaar, en met mijn laatste krachten sjouwde ik achter de Finnen aan, die hadden geconstateerd dat de zwarte blob inderdaad de hut was. Het was inmiddels een rare bedoening; het zicht was zo slecht dat ik eerst al tegen een ingesneeuwd blok steen van zeker een meter hoog aanliep, omdat je in al dat wit geen perspectief ziet, en later verdween echt de hele wereld, behalve de twee figuurtjes van Sanja en Eeva. Gek dat je brein grote moeite heeft met “niets”, en krampachtig gaat proberen de leegte in te vullen.
Toen we aankwamen was ik stuk. Ik was moe, ik had te weinig gegeten, te weinig gedronken, en mijn hoofd wilde geen niets meer. Van die avond staat me niet heel veel meer bij, maar ik meen dat ik gewoon mijn bed ik dook, er voor het eten weer uitkwam, en daarna weer terugdook.

De hut bij “daglicht”, met de plee en nog een gebouwtje erachter

De dag erna was oudjaar. Omdat ik een volkomen lijk was besloten we nog een dag te blijven. En geheel bij toeval besloten de andere gasten (een Fins stel en vier Finse vrienden) dat ook. Het werd voor iedereen een luie dag! Ik lag bijna alleen maar in mijn nest, maar de rest was in het algemeen ook wel tevreden met wat lezen en wat onderhoudswerkzaamheden en misschien een paar uurtjes skiën rond het middaguur. En ik leefde nog in Noorse tijd, maar tussen de Finnen in Finland gold natuurlijk Finse tijd (hoera! Een uur vroeger!), maar ook middernacht in Finse tijd was te laat voor alle hikers. Middernacht Russische tijd gingen we allemaal naar buiten, staken sterretjes aan, dronken een slokje rum en wensten elkaar een gelukkig nieuwjaar. En dan naar bed.

Eigenlijk een foto van de nacht erna maar een kniesoor die daarop let

Het was duidelijk dat ik me ziek had geski’d, maar de geharde Finnen hadden nergens last van, en het was duidelijk dat het geen goed idee was als die op me zouden gaan wachten. En ze voelden zich erg slecht over me alleen achterlaten, maar zagen op een gegeven moment wel in dat het toch beter was. Dus zij zouden verder trekken, ergens slapen, en dan de volgende dag weer naar de hut terugkeren, waarop we de daar daar weer op gezamelijk de terugtocht zouden aanvaarden.
’s Ochtends vertrok iedereen, en had ik het rijk alleen. Ik dook weer in bed voor een paar uur, en kwam er weer uit toen het licht was. Het was helder! Goede gelegenheid om een paar foto’s te maken, en een stukje (200m of zo) te skiën zonder vellen en zonder slee. Prachtig! Maar daarna was ik moe en moest ik weer naar bed.

Het spoor dat Sanja en Eeva achterlieten

Ik kwam er weer uit toen er mensen arriveerden. Een vriendelijk Fins echtpaar op sneeuwschoenen, en een tijdje later ook zes lawaaïerige Litouwers op ski’s. Gedaan met de rust! Op een gegeven moment zat ik mijn potje te eten en onderwijl “et dukkehjem” van Ibsen te lezen (toch nog Ibsen!), toen dat de aandacht trok van één van de Balten. Die bleek in Lund te hebben gewoond, Zweeds te spreken en dus Noors te kunnen begrijpen. Zo brak Ibsen het ijs, en werd ik aan tafel genodigd, waar ik cognac inbracht, en zij kruipbramenlikeur en warme havermout. Na de havermout wilde ik wel als de sodemieter naar bed, want ik was moe.

Uitzicht vanaf de veranda

De volgende dag waren ze alweer snel vertrokken, net als de Finnen, en had ik het rijk weer alleen. Ik deed even de nodige dingen als sneeuw halen, wassen, en afwassen, en dat was eigenlijk wel weer genoeg. Verder ging de tijd wel op aan slapen en Ibsen lezen. Ik snap waarom “een poppenhuis” zijn beroemdste werk is. Midden op de dag doken er nog zes lunchende Finnen op, en nog voor die weg waren stond Sanja ineens weer in de deuropening! We keutelden met ons allen de rest van de dag door, waarbij het me weer eens opviel wat een verschillende hikestijlen je toch hebt. Ik ben van de solide lunch (je wil je water bewaren voor drinken!) en de lichtgewicht avondmaaltijden, maar de andere dames waren meer van de andersom. Aardappelpureepoeder met gedroogde paddestoelen als lunch, en couscous met rendier ‘s avonds, en dan vossebessen met vanillesaus toe. En er was een klomp zelfgemaakte leverpastei mee! Ik kan nog een hoop leren. Overigens gingen we ondanks die bacchanalen op tijd naar bed, voor de grote tocht terug, de volgende dag.

Eeva had een rugmassage nodig

Het was min of meer helder, en het sneeuwde meestal maar matig of niet, en zo kreeg ik toch nog de omgeving te zien! Machtig mooi. We aten lunch in de hut die we op de heenweg ook hadden aangedaan. En dan weer verder.

De hut van onze laatste lunch

Ik werd wel snel moe; was nog duidelijk niet helemaal in orde. We besloten wederom voor de nacht te stoppen bij een rendierhek, ofwel een poroaita, waardoor Sanja met de kreet kwam die nu de titel van dit stukje is. Ik werd toen de tent stond door de dames meteen in bed gebonjourd, waar ik ook echt sliep terwijl zij kookten. Na het eten nog even plaspauze en dan écht naar bed. Om half zes. De wekker stond om zes uur.

De poroaita van onze keuze

De volgende ochtend bleek het in de voortent flink gesneeuwd te hebben

Ik had de wekker zowaar nodig. Ietwat traag werden we wakker, in de flinke kou. En braken de boel weer op. Matkalla Kilpisjärvelle! Het weer was goed, het terrein ook, dit ging allemaal prima, met als enige imperfectie een stuk over een sneeuwscooterspoor. De dames wisten uit ervaring te vertellen dat je die dingen, in tegenstelling tot wat je zou verwachten, níet per se op tijd aan hoort komen. En er zitten nogal eens onbekwame beunhazen op...

Als een eenzame ontdekkingsreiziger naar de lege horizon

Over het sneeuwscooterspoor de laatste honderden meters

Ruim voor de bus die Sanja moest halen kwamen we aan. We hadden even wat tijd nodig de dichtgevroren deuren van de Subaru weer open te krijgen, en het dikke pak sneeuw eraf te vegen, en alle zut er weer in en op te stouwen. Ondanks dat het zondag was was de winkel open, en ik greep de kans aan goedkoop bier te halen. En wat noodvoorraad. En er bleek ook een kroeg open te zijn, waar ze warme chocomel verkochten. En toen was het tijd om in de bus dan wel de auto te stappen en de terugtocht te aanvaarden.

Het blik weer helemaal opgetuigd

Het weer was nog steeds mooi, dus nou heb ik eindelijk het landschap in winterse staat kunnen aanschouwen! In Tromsø reden we naar Eeva’s huis, loosden daar alle spullen van haarzelf en van Sanja, en reden daarna naar mij. Eeva hielp nog uitladen, en ging toen te voet weer naar huis. En ik was weer alleen. Tocht ten einde! Het was heel iets anders geworden dan ik head gedacht, maar toch heel mooi. En gezellig. Van Sanja wist ik dat natuurlijk al, maar Eeva kende ik nog niet zo goed, en die is ook top. Toch geslaagd! Maar nu was ik goed stuk.

Nog wat foto’s:

De plee stond wel heel mooi onderaan die ongenaakbare berg

Op een relatief mooie dag kan het zicht door al dat wit toch wat onbestemd blijven

Eeva heeft even wat te stellen met haar skibinding