Ny-Ålesund

In een lief klein vliegtuigje (ruimte voor 14 passagiers) boven Svalbard kan men weinig anders dan dromen. En dat was pas het begin.

In zoiets kleins had ik nog nooit gevlogen

De nederzetting lag er stralend bij. En ik had reden om mee te stralen, want Sanja en Max stonden me op te wachten. En nog wel meer NP-ers, overigens. Terstond naar het dorp, voor avondeten! Ny-Ålesund, of Kings Bay zoals de ouwe mijnveteranen het nog schijnen te noemen, is een soort van kommune, en men eet in de mensa. Alle maaltijden. Iedereen.

Op de voorgrond "Italia"; op de begane grond zit het Italiaanse onderzoeksstation. En op de 1e verdieping wonen Sanja, Max, en Fiona. Op de achtergrond, in grijs: Sverdrup Station.

Na de lunch was het tijd voor spullen dumpen bij Sanja, en drank kopen voor de kajaktrip. De winkel is niet zo vaak open in Ny-Ålesund. En weerobservaties doen op het dak van het Sverdrupstation (de dependence van NP in N-Å), en door het station rondgeleid worden. Max en Sanja waren tenslotte aan het werk. Maar met hetzelfde vliegtuig als waarmee ik kwam kwam ook Fiona, de andere stationsleider, en die moest natuurlijk even alles getoond krijgen.

Ny-Ålesund vanaf het dak van het Sverdrup Station

Kleumende stationsleiders en ontspannen optisch ingenieurs op het dak

Toen Sanja klaar was met haar dienst was het nog even gedoe in te pakken. Ze moest ook het gloedjenieuwe dry suit aan proberen... en ik moest mijn lenzen nog in doen. Scheeeuwend over de grond rollend herinnerde ik mij ineens de pepertruffels van Johanna's buurvrouw, de vorige dag... maar het goede nieuws was dat terwijl wij bezig waren met drooghoudzakken en lenzen en eten en kleren de wind ging liggen. Het had weken zo hard gewaaid dat kajakken geen optie was! Maar we vertrokken. Het licht was prachtig. We besloten naar de tweede hut te kajakken: Tyskerhytta. Het zag eruit als een primitieve treinwagon. Later bleek dat dat ook precies was wat het was... geweldig.

Het waren niet echt handige kajaks om de pedalen van het roer van te verstellen; je moet er helemaal in om dat voor elkaar te krijgen. Sanja is hier alweer op weg eruit.


Twee kleine rastameisjes in vrijwel identieke dracht! Jammer dat ik het reddingsvest al aan had, en zij niet...

Met de punt naar de kop van de fjord!

Prachtig kajakweer

Tyskerhutta - een heel schattig hutje, in het grote niks

Het was al laat, dus we hadden alweer trek. En maakten eten, en koffie, op een houtvuurtje buiten. Zo sfeervol! En we keken naar de grote jagers die baadden in een plas, en een kudde eenden die hun enige pulletje dapper verdedigden tegen de meeuwen en de stormvogels.


Uiteindelijk was het toch bedtijd. En de volgende ochtend bracht ik Sanja koffie op bed. En maakte nogmeerkoffie. En we ontbeten. En dan nogmeerkoffie. En zo langzamerhand moesten we maar es gaan.

Het uitzicht 's ochtends - zon, en 5 graden!


Sanja met pas-net-de eerste-kop-koffie-blik


We kwamen nu diep de fjord in, waar de gletschers groter zijn, en het water bereiken. En dat betekent: ijsbergen. Mooi! Ik was er eentje van dichtbij aan het bewonderen, toen hij ineens omrolde. ACHTERUIT! Gelukkig rolde hij van me weg, in plaats van naar me toe, en bleven kajakomslaande golven me bespaard. Maar wat een majestueus gezicht.

Hier peddel ik naast een andere mooie ijsberg, die gelukkig, of helaas, wel op zijn plaats bleef


Hier en daar komer er hele slierten ijsstukjes uit zo'n geltscher

Voorbij de 1e twee grote gletchers begon ik te beseffen dat liters koffie hijsen toch nadelen heeft. En Sanja kreeg trek. We voeren toevallig nu tussen een stapel gletschers, langs een schiereiland dat een vogelreservaat is. Nergens een legale plek om aan land te gaan! En we hebben respect voor vogels, maar we zagen in onze dry suits zeiken toch ook niet zitten. Toen we een lief klein strandje, van alle vogelrotsen vandaan, vonden, besloten we er dan toch maar te gaan lunchen. En onse blazen te ontlasten. Voor mij een gelegenheid om mijn plastuit eens in combinatie met een dry suit te proberen. En het werkt!

Één van de vogelkolonies op Georg Ossian Sars land: alle stipjes op die roje rots


Geheel verfrist konden we weer verder. Beetje jammer dat op de dag dat we de wind in de rug hoorden te hebben het windstil was. Maar dat had ook voordelen: toen we es stillagen om op de kaart te kijken kwam er een Noorse Stormvogel meedrijven. En nog een. En nog drie. Heel dichtbij! Prachtvogels.

Gave beesten, met hun vuilige kleur, dondere ogen en klont op de neus... en groot ook!

Hoort er ook bij: dubbelportret-met-behulp-van-zonnebril

Later probeerde ik nog iets wat ik meen dat een Grote Jager was op de foto te zetten, maar dat wordt niks met een compactcameraatje. Even later kreeg ik wel ons doel voor die kajakdag in de smiezen: Gorilla-heimen, de volgende hut. Op Blomstrandhalvøya. Het is geen halvøy; het is een heus eiland, maar het kreeg de naam toen zich nog een gletscher knus om de steenklomp heenkrulde. Zo in '95 of zo smolt het ding zo ver af dat het ineens bleek dat er sprake was van een eiland. Maar de naam blijft. Zo zijn we helemaal om een schiereiland heengevaren... een aparte aktiviteit.


Er hopsten nog wat haveloos ogende rendieren rond de hut, wat hem extra gezellig maakte. Vergenoegd dronken we koffie, en maakten pasta klaar. Na het eten wilden we nog een stuk gaan lopen; het is op Blomstrandhalvøya dat Ny London, de verlaten nederzetting bij de mislukte marmergroeve, die ik in een postje van vorig jaar noemde (inclusief foto's), ligt. Sanja was er nog niet geweest. En het is wel de moeit waard! Maar we wilden natuurlijk niet saaisgewijs er recht heen schrijden, maar besloten tot een flinke omweg langs de hoogste top van het eiland. Dat is niet erg hoog, maar wel een eind uit de buurt. We deden het toch!

Gorillaheimen ligt schattig te zijn in majestueuze ambiance

Het is nog best rot lopen op veel plaatsen: het oppervlakte van halve eiland is van dat onzettend glaciale spul: in de zomer een octahedrisch patroon met stenen als de octaëders, met hele zompige modder al vulling. Heeft iets te maken met het steeds bevriezen en ontdooien van de permafrost. (Steeds ontdooien van permafrost? Ja, als de bovenste, zeg, twee meter in de zomer smelt telt het nog steeds als permafrost.) En vaak moet je dus over de randen van de octaëders balanceren omdat je wegzakt in de rest. Niet praktisch; wel gaaf.

Met wat imzoomen valt te zien dat het streeppatroon eigenlijk octagonaal is

Zo kwamen we bij de top. En het uitzicht was het gemodder waard. Maar het was al middernacht, dus we bleven niet de hele tijd staan. Op naar Ny London!

Confuus typ met de Noord-Atlantische oceaan op de achtergrond

Een rendier was nog zo vriendelijk heel Lucky Lukig over de horizon te wandelen

Het is een heel verschil om met een hele groep, gehesen in veiligheidspakken, omringd door twee waakzame types met geweren, naar zo'n historische plaats bebracht te worden. Per boot. En vanaf het strand over een breed pad. En dan als een Japanse tourist enige minuten krijgen om het bezienswaardige te zien. Of vanaf een bergtop door de blubber heen slijken, en dan met een klein meisje dat ook wel een geweer over haar schouder heeft, maar daar niet zo moeilijk mee loopt te doen, en dan de roestige stoommachine te zien opdoemen in de nachtzon, en op je gemak heen en weer kunnen darren, en zelfs een hut in te stekkeren; één van die gebouwtjes, daar mag je in slapen! We hadden zelfs pannekoekenmeel bij ons voor als we trek zouden krijgen, maar we waren meer moe, dus we bleven niet. En struikelden weer terug naar Gorillaheimen, waar we vier uur 's nachts aankwamen. En toen had ik na twee dagen en het een en ander aan zweet ernstig behoefte aan een douche met behulp van het beekje nabij de hut...

Bordje uit de groeve-tijd dat in de hut hing

We waren niet erg vroeg wakker. En genoten van veel koffie, en pannekoeken als ontbijt, in de zon. Maar we hadden Max en Fiona beloofd 's avonds naar de kroeg te komen. Op woensdag en zaterdag is deze open. Op woensdag niet erg lang, en de muziek is zacht; op zaterdag gaat het er wat wilder aan toe. Maar tegen het eind van het ontbijt was het alweer een
uur of vier 's middags, en we zaten aan de verkeerde kant van de fjord, dus we moesten er maar eens vandoor.

Koffie! Enb zon! En uitzicht!

Omdat ik niet erg vaak de kans krijg door Kongsfjorden (ook wel King's Bay, dus) te kajakken besloten we toch achter het eiland langs te varen. Veel verder, maar wel mooi! En mooi was het. Prachtweer, ook.

Sanja was niet erg fris (voorhoofdsholteontsteking, zou later blijken - waar hebben we dat eerder gehoord?), dus we deden het rustig aan. Kwamen een eindje voor we het eiland zouden verlaten ook nog een prachtgrot tegen. Die konden we niet weerstaan! En hij bood een mooi rustpunt voor we in de toch wel flinke wind de fjord over zouden moeten.


Even later was het dan toch zover. Best saai, een fjord over; je hebt vanaf het begin de andere kant al in het oog maar het lijkt maar niet dichterbij te komen. En de wind blies ons steeds de fjord uit. Ik denk dat we meer energie verbruikt hebben met het tegen de wind in kajakken dan we gebruikten voor het daadwerkelijk oversteken van de fjord. En Sanja had het er met haar zieke kop al moeilijk mee, maar natuurlijk kon het erger; een eindje voor Ny-Ålesund begaf haar roer het... das extra rot peddelen. Maar we kwamen er.

We trokken onze dry suits uit en ruimden de kajaks op, en doken toen rechtstreeks de kroeg in. Sanja, die de volgende dag om 8 uur alweer moest werken, meende dat het misschien verstandig was een nacht door te halen, omdat onze bioritmes volkomen aan gort waren. Maar in slaap vallen in de kroeg deed haar haar mening veranderen. En we togen bedwaarts.

De volgende dag was een werkdag. Eén van de dingen die Sanja moest doen was naar het Zeppelin station, op de berg. Daar staat een hele batterij aan instrumenten die afgelezen en gecontroleerd moet worden. Gelukkig is Sanja goed met apparaten; het is aan haar en Dorothea, de logistiek manager, om die hele santenkraam draaiende te houden, en Sanja is daar helemaal niet voor opgeleid. Dorothea misschien ook wel niet. Maar het schijnt wel erg leuk te zijn...

De kabelbaan naar het Zeppelin Station


Maar goed. Ik mocht mee! En nog een dame van de schoonmaakdienst. Die kwamen daar niet zo vaak, scheen... beide waren we enthousiast. En het uitzicht was prachtig. Verder was er ergens bij het dak nog wat stuk waar Sanja iets aan moest doen, dus ik mocht mee, en daar wordt het uitzicht alleen beter van.

Eén van de dingen die ze doen vanuit Zeppelin is de CO2 concentratie van de atmosfeer meten... het idee is dat de lucht daar schoon is. En de metingen spreken boekdelen... ik durf bijna te wedden dat dat plaatje wel es in de wetenschapsbijlage van een Nederlandse krant is verschenen.


Terwijl we daar boven ronddarden kwam zowaar Lance de fjord in varen. Ze kon niet naar de kade; die lag vol, met het door alle Ny-Ålesunders zeer verheugd ontvangen bevoorradingsschip (yay! Verse groenten!), maar we zagen de zodiacs gaan.

Hier is heel Ny-Ålesund te zien: een gat van niks! En aan de overkant van de fjord Blomstrandhalvøya. En links van de kade: Lance!

Eenmaal weer beneden ging ik ook nog even op zoek naar mosselen; ik had snel even mijn mail en blog bekeken, en ze wilde ook vanaf Svalbard wel een paar exemplaren. Helaas, geen mossel te vinden in Ny-Ålesund. Moet ik nog wel even doorgeven...

Na de lunch zouden Max en Fiona, die ook met regelmaat naar het Zeppelin Station moeten, zouden leren wat je moet doen als de kabelbaan het begeeft. En dan bedoel ik niet: neerstort, want daar kan je je moeilijk op voorbereiden, maar ik bedoel, als het bakje ergens stil blijft hangen. Eén van de dingen die je dan kan doen is er simpelweg uit springen en teruglopen. Saillant detail dat lui in de kabelbaan vaak geen geweer meenenem... maar goed. Eveneens niet van geweren voorzien gingen wij een stukje omhoog. Ik ben een tourist, maar ik mocht ook!

Hier heeft Max de sprong uit het cabinetje alweer achter de rug, en straalt weer alle rust uit. Op de achtergrond beschermengel Sanja - deze keer zonder geweer

En daar gaat Fiona!

Ik mocht zelfs eerst. Leuk! Je hangt jezelf in een canvas luier aan een automatische kabelrem en hop, gaan. Met iets meer aarzeling volgden de stationsleiders. En zo hadden we nog net tijd voor een bezoek aan het Nederlandse onderzoeksstation voor ik weer weg moest. Er zit één permanente wetenschapper: Maarten, een bioloog die met ganzen werkt. Hij had ook wat studenten rondhopsen, en zijn tienerzoon, en een amateur-ornitholoog... en het was een heel knus huisje waar ze zich ophielden. Was nog een van de huizen van Ny London geweest.


En zo was het tijd voor afscheid. Ik stond met Sanja en Max buiten het hok waar de bus staat die pessagiers van en naar het vliegveld brengt. Ze kwamen me halen zodat ze weg konden - hij stond op het punt er aan de andere kant uit te rijden. Nog een laatste knuffel voor Max, en een hele dikke voor Sanja, en daar ging ik. Terug naar Longyearbyen. Het was kort geweest, maar zeker de moeite waard. Als tourist in Ny-Ålesund, dat kunnen er weinig zeggen... ik had mazzel dat Sanja geauthoriseerd was een vliegticket voor me te bestellen. En ze genoeg vrije dagen had verdiend om die kajaktocht mogelijk te maken. En dat ik werd behandeld als NP-medewerker, en niet als een vieze vuile buitenstaander. En wat een mazzel met het weer! Maar zelfs met rotweer was het magisch geweest. Ny-Ålesund. Een raar oord, maar wat een gave...

Klaar om te gaan